(ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਤਖ਼ਤ ਤੇ ਚੜਨ ਤਕ ਸ਼ਹੀਦ ਭਗਤ ਸਿੰਘ ਇਤਿਹਾਸ , ਆਦਰਸ਼ ਤੇ ਹਾਲਤਾ ਦਾ ਡੂੰਗਾ ਅਧਿਐਨ ਤੇ ਚਿੰਤਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ : ਵਕਤ ਵਕਤ ਤੇ ਜੇਲ ਵਿਚੋ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਬਾਹਰ ਖੁਲੇ ਮੈਦਾਨ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਸਾਥੀਆ ਨਾਲ ਸਾਂਝੇ ਕਰਦੇ ਰਹੇ | ਇਹ ਸੰਦੇਸ਼ ੨ ਫ਼ਰਵਰੀ ੧੯੩੧ ਨੂ ਫਾਸੀ ਤੋ 6 ਹਫਤੇ ਪਹਿਲਾ ਬਾਹਰ ਭੇਜਿਆ ਗਿਆ ਸੀ | ਕੁਝ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੇ ਹਾਲਤ ਤੇ ਵਿਚਾਰ ਹਨ ਤੇ ਕਿ ਇਨਕਲਾਬ ਨੂੰ ਅਗੇ ਕਿਵੇ ਤੋਰਨਾ ਹੈ | ਲਓ ਵਿਚਾਰੋ )
ਪਿਆਰੇ ਸਾਥੀਓ,
ਏਸ ਸਮੇ ਸਾਡਾ ਅੰਦੋਲਨ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਹਾਲਤਾ ਵਿਚੋ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਸਖਤ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਬਾਦ ਗੋਲਮੇਜ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਿਧਾਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਗਲਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂ ਸੱਦਾ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕੀ ਓਹ ਵਿਧਾਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਣ | ਇਹ ਗਲ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਨਹੀ ਹੈ ਕੀ ਕਾਂਗਰੇਸ ਦੇ ਆਗੂ ਏਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਹਕ ਵਿਚ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾ ਉਸ ਦੇ ਉਲਟ | ਇਹ ਤਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ਕੀ ਵਰਤਮਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਅੰਤ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰਾ ਦੇ ਸਮਝੋਤੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ | ਇਹ ਦੂਸਰੀ ਗਲ ਹੈ ਕੀ ਸਮਝੋਤਾ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜਾ ਦੇਰ ਨਾਲ ਹੋਵੇ |
ਸਮਝੋਤਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਮਝੋਤਾ ਕਿਓ ਅਜਿਹੀ ਨਫਰਤ ਜਾ ਨਿੰਦਾਂਜੋਗ ਚੀਜ ਨਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰਾ ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ | ਇਹ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਅਤਿ ਜਰੂਰੀ ਅੰਗ ਹੈ | ਜੋ ਵੀ ਜਾਤੀ ਜੋ ਕਿਸੇ ਅਤਿਆਚਾਰੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਖੜੀ ਹੋਵੇ, ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜਦੋ ਜਹਿਦ ਦੇ ਮਧਕਾਲ ਵਿਚ ਏਸ ਤਾਰਾ ਦੇ ਸਮਝੋਤੇ ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਲਾਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਦੋ ਜਹਿਦ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮੰਜਿਲ ਤਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਨੂ ਇੱਕ ਮੁਠ ਤੇ ਪੱਕਾ ਕਰ ਲਵੇ ਕੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਉਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਖਰੀ ਹਮਲਾ ਏਨਾ ਜੋਰਦਾਰ ਹੋਵੇ ਕੀ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀਆ ਤਾਕਤਾ ਓਹਨਾ ਦੀ ਏਸ ਹਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੇਰੂ ਖੇਰੂ ਹੋ ਜਾਨ | ਏਸ ਤਾਰਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਮਝੋਤਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਪਵੇ ਇਹ ਗਲ ਰੂਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਤੋ ਚੰਗੀ ਤਾਰਾ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ |
੧੯੦੫ ਵਿਚ ਰੂਸ ਵਿਚ ਕਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਉਠੀ ਤਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨੇਤਾਵਾ ਨੂ ਢੇਰ ਸਾਰਿਆ ਉਮੀਦਾ ਸਨ | ਲੈਨਿਨ ਉਸ ਵੇਲੇ ਵੈਦੇਸ਼ ਤੋ ਵਾਪਸ ਏ ਸਨ | ਜਿਥੇ ਓਹ ਪਹਿਲਾ ਦੌੜ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ |
ਚਲਦਾ ------------
ਮਾਧਿਅਮ : ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ
ਏਸ ਸਮੇ ਸਾਡਾ ਅੰਦੋਲਨ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਹਾਲਤਾ ਵਿਚੋ ਲੰਘ ਰਿਹਾ ਹੈ | ਇੱਕ ਸਾਲ ਦੇ ਸਖਤ ਸੰਗ੍ਰਾਮ ਬਾਦ ਗੋਲਮੇਜ ਕਾਨਫਰੰਸ ਨੇ ਸਾਡੇ ਸਾਹਮਣੇ ਵਿਧਾਨ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਗਲਾ ਪੇਸ਼ ਕੀਤੀਆ ਹਨ ਅਤੇ ਕਾਂਗਰਸੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨੂ ਸੱਦਾ ਦਿਤਾ ਹੈ ਕੀ ਓਹ ਵਿਧਾਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਹੱਥ ਵਟਾਉਣ | ਇਹ ਗਲ ਸਾਡੇ ਲਈ ਬਹੁਤ ਅਹਿਮ ਨਹੀ ਹੈ ਕੀ ਕਾਂਗਰੇਸ ਦੇ ਆਗੂ ਏਸ ਹਾਲਤ ਵਿਚ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦੇ ਹਕ ਵਿਚ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਾ ਉਸ ਦੇ ਉਲਟ | ਇਹ ਤਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਹੈ ਕੀ ਵਰਤਮਾਨ ਅੰਦੋਲਨ ਦਾ ਅੰਤ ਕਿਸੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਤਰਾ ਦੇ ਸਮਝੋਤੇ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ | ਇਹ ਦੂਸਰੀ ਗਲ ਹੈ ਕੀ ਸਮਝੋਤਾ ਜਲਦੀ ਹੀ ਹੋ ਜਾਵੇ ਜਾ ਦੇਰ ਨਾਲ ਹੋਵੇ |
ਸਮਝੋਤਾ ਕੀ ਹੈ ?
ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਮਝੋਤਾ ਕਿਓ ਅਜਿਹੀ ਨਫਰਤ ਜਾ ਨਿੰਦਾਂਜੋਗ ਚੀਜ ਨਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤਰਾ ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ | ਇਹ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਗ੍ਰਾਮਾ ਦਾ ਇੱਕ ਅਤਿ ਜਰੂਰੀ ਅੰਗ ਹੈ | ਜੋ ਵੀ ਜਾਤੀ ਜੋ ਕਿਸੇ ਅਤਿਆਚਾਰੀ ਰਾਜ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਖੜੀ ਹੋਵੇ, ਆਪਣੀ ਲੰਮੀ ਜਦੋ ਜਹਿਦ ਦੇ ਮਧਕਾਲ ਵਿਚ ਏਸ ਤਾਰਾ ਦੇ ਸਮਝੋਤੇ ਨਾਲ ਸਿਆਸੀ ਸੁਧਾਰ ਕਰ ਲਾਵੇ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਜਦੋ ਜਹਿਦ ਦੀ ਆਖਰੀ ਮੰਜਿਲ ਤਕ ਪਹੁੰਚਦੇ ਪਹੁੰਚਦੇ ਆਪਣੀ ਤਾਕਤ ਨੂ ਇੱਕ ਮੁਠ ਤੇ ਪੱਕਾ ਕਰ ਲਵੇ ਕੀ ਦੁਸ਼ਮਨ ਉਤੇ ਉਸ ਦਾ ਆਖਰੀ ਹਮਲਾ ਏਨਾ ਜੋਰਦਾਰ ਹੋਵੇ ਕੀ ਰਾਜ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀਆ ਤਾਕਤਾ ਓਹਨਾ ਦੀ ਏਸ ਹਮਲੇ ਸਾਹਮਣੇ ਖੇਰੂ ਖੇਰੂ ਹੋ ਜਾਨ | ਏਸ ਤਾਰਾ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕੀ ਉਸ ਵੇਲੇ ਦੁਸ਼ਮਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਸਮਝੋਤਾ ਕਰ ਲੈਣਾ ਪਵੇ ਇਹ ਗਲ ਰੂਸ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਤੋ ਚੰਗੀ ਤਾਰਾ ਸਪਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ |
੧੯੦੫ ਵਿਚ ਰੂਸ ਵਿਚ ਕਰਾਂਤੀ ਦੀ ਲਹਿਰ ਉਠੀ ਤਾ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਨੇਤਾਵਾ ਨੂ ਢੇਰ ਸਾਰਿਆ ਉਮੀਦਾ ਸਨ | ਲੈਨਿਨ ਉਸ ਵੇਲੇ ਵੈਦੇਸ਼ ਤੋ ਵਾਪਸ ਏ ਸਨ | ਜਿਥੇ ਓਹ ਪਹਿਲਾ ਦੌੜ ਕੇ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਅੰਦੋਲਨ ਨੂ ਚਲਾ ਰਹੇ ਸਨ |
ਚਲਦਾ ------------
ਮਾਧਿਅਮ : ਪਰਮਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੁੱਟਰ